Ngày 16/11, tại hội thảo về Áp lực lao động nghề nghiệp của giáo viên Việt Nam hiện nay do Tổng liên đoàn lao động Việt Nam tổ chức, cô giáo Dương Thị Phương Thảo (trường THCS Mạc Đĩnh Chi, quận Ba Đình, Hà Nội) gây xúc động mạnh bởi những chia sẻ chân thực về công việc.

Ngày 19/11 ba năm trước, trong khi tất cả đồng nghiệp đang liên hoan tưng bừng mừng lễ hiến chương thì cô phải ở trường đến hơn 19h để trang trí phòng học, dặn dò một số học sinh cốt cán chuẩn bị cho buổi thi giáo viên chủ nhiệm giỏi cấp thành phố 2 ngày sau đó. “Hôm đấy cũng là sinh nhật đầu tiên của con gái của tôi. Tôi đã khóc, chưa bao giờ cảm thấy nghề giáo lại khổ sở, áp lực như thế”, cô giáo bắt đầu câu chuyện.

Mỗi năm giáo viên THCS như cô Thảo phải đối mặt với hàng chục kỳ thi lớn nhỏ, từ lĩnh vực chuyên môn đến cuộc thi không chuyên như: thi tìm hiểu pháp luật, giao thông, công đoàn… Vừa trực tiếp tham gia, giáo viên còn phải hướng dẫn học sinh làm bài thi để nộp cho đủ chỉ tiêu.

Giáo viên Dương Thị Phương Thảo (trường THCS Mạc Đĩnh Chi, quận Ba Đình, Hà Nội) chia sẻ về áp lực nghề nghiệp. Ảnh: Quỳnh Trang.

Nỗi sợ hãi lớn nhất với bất cứ giáo viên nào là thi giáo viên dạy giỏi, thanh kiểm tra. Trong cuộc thi giáo viên chủ nhiệm giỏi cấp thành phố cô Thảo tham dự 3 năm trước, từ vòng cấp quận, cô đã phải tất bật chuẩn bị suốt một tháng, đi khắp nơi tầm sư học đạo để xây dựng tiết học. Bởi quá căng thẳng nên khi phải tham dự cuộc thi, các giáo viên hay nói vui với nhau là “chuẩn bị lên thớt”.

Áp lực thứ hai đến từ việc thi cử của học sinh, nhất là kỳ tuyển sinh vào lớp 10 THPT của Hà Nội. Là giáo viên chủ nhiệm của học sinh lớp 9, cô Thảo và nhiều đồng nghiệp phải gánh trên vai nhiệm vụ làm sao để tất cả học sinh trong lớp đều vượt qua kỳ thi ấy, đỗ nguyện vọng một. Kết quả tuyển sinh vào lớp 10 là tiêu chí quan trọng để xếp hạng chất lượng giáo dục của nhà trường. Bản thân các cô nếu không đạt chỉ tiêu được giao, sẽ bị nhà trường, đồng nghiệp đánh giá về năng lực nghề nghiệp.

“Chúng tôi áp lực lắm vì chương trình thì dài, kiểu thi của Hà Nội lại đặc thù. Hiện tại trung bình một tuần 3 buổi tôi phải ở lại trường phụ đạo cho học sinh đến 19h mới về nhà. Mệt mỏi, căng thẳng, nhưng chúng tôi không có cách nào khác, chỉ làm như thế mới đạt thành tích nhà trường đặt ra”, cô giáo nói.

Áp lực thứ ba rất nặng nề, theo cô giáo trường THCS Mạc Đĩnh Chi (Hà Nội) là lương bổng. Cô Thảo dẫn chứng thực tế bản thân vào nghề từ năm 2004 nhưng đến cuối 2009 mới được vào biên chế. Đến giờ, sau 14 năm công tác, lương tháng của cô là 4.754.000 đồng. “Ở một thủ đô, thành phố lớn như Hà Nội, với số tiền như thế tôi phải sống như thế nào”, nữ giáo viên bức xúc.

Giọng trầm xuống, cô Thảo kể, sáng ay một đồng nghiệp là giáo viên dạy Lịch sử với 8 năm kinh nghiệm, từng đạt danh hiệu giáo viên giỏi cấp quận, đã sang Nhật Bản để… xuất khẩu lao động. Đồng nghiệp ấy từng đam mê với nghề nhưng trước quá nhiều bất cập, áp lực của công việc, đặc biệt là lương thưởng, đã phải bỏ nghề, xa xứ đi lao động chân tay. Mức lương 4,1 triệu đồng sau 8 năm làm việc không thể đủ để cô giáo ấy chi trả tiền thuê nhà, lo cho cuộc sống gia đình. Nhiều nhà giáo khác vì gánh nặng cơm áo gạo tiền cũng không thể chuyên tâm cho việc dạy học mà ngày ngày lo bán hàng online.

Nhắc đến việc làm sổ sách, cô giáo đặt câu hỏi: “Tại sao bắt chúng tôi phải chép đến 80 trang của cuốn sổ chủ nhiệm chép tay, trong khi tất cả danh sách, hồ sơ học sinh, thông tin phụ huynh đã có trên máy tính? Tại sao không cho in ra mà bắt thầy cô phải làm công việc tốn thời gian, công sức, lại rất vô lý, kéo dài từ năm nay sang năm khác?”.

Chương trình học nặng, quy định số tiết dạy/tuần lớn, sự mơ hồ về chương trình giáo dục mới…, theo cô Thảo cũng là gánh nặng đè lên vai các giáo viên. Kết thúc phần phát biểu kéo dài 20 phút, cô giáo 14 năm trong nghề tha thiết kiến nghị cấp có thẩm quyền “Hãy cởi trói cho chúng tôi”.

Dù bài phát biểu của cô Dương Thị Phương Thảo quá 4 lần thời gian quy định, chủ tọa và không một ai có ý ngắt lời. Ngược lại, những tràng pháo tay vang lên, nhiều lời cảm ơn được gửi tới cô giáo tâm huyết với nghề.

15 tham luận khác của các chuyên gia, nhà quản lý giáo dục cũng nêu ra rất nhiều áp lực khác của nghề giáo như: yêu cầu hiểu biết công nghệ thông tin, đổi mới phương pháp giảng, học trò ngỗ ngược, phụ huynh hay khiếu kiện và đưa thông tin lên mạng xã hội…

PGS Tô Bá Trượng (Viện trưởng Nghiên cứu phát triển giáo dục) chia sẻ về áp lực của nghề giáo viên hiện nay. Ảnh: Quỳnh Trang.

“Chưa bao giờ ngành giáo dục bất an như hiện nay, tất cả áp lực đặt lên vai giáo viên”; “Lương giáo viên còn không bằng lương xe ôm”; “Nghề giáo hiện nay nhiều việc và áp lực quá”… là những cụm từ được TS Nguyễn Tùng Lâm (Chủ tịch Hội Tâm lý học giáo dục Hà Nội), PGS Tô Bá Trượng (Viện trưởng Nghiên cứu phát triển giáo dục), PGS Lê Sơn (nguyên Viện phó Khoa học giáo dục Việt Nam) thốt lên.

“Có ít nhất một nửa giáo viên hiện nay không muốn làm nghề dạy học nữa. Họ hối hận với lựa chọn nghề giáo. Tại sao vậy, bởi họ không vượt qua được những cú sốc thực tế của giáo dục phổ thông và phải chịu quá nhiều áp lực lao động nghề nghiệp”, TS Phạm Thị Kim Anh (Đại học Sư phạm Hà Nội) dẫn kết quả nghiên cứu đề tài Giải pháp cải cách công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên phổ thông. Bà cho rằng, phải cấp thiết chữa căn bệnh thành tích và nói dối trong giáo dục, mới giúp giáo viên giảm áp lực, vượt qua “cơn bĩ cực” hiện nay.